Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Berat Albayrak' ın kamuoyuna yaptığı açıklamalarla birlikte kıdem tazminatı fonu yeniden gündeme gelmiştir. Kıdem tazminatı, 15 milyon dolayında işçiyi ve bunları çalıştıran 2 milyona yakın işvereni doğrudan ilgilendiriyor. Bu nedenle beraberinde bazı sorulara cevap aranmaktadır. Yazımızda bunlara değineceğiz.
KIDEM TAZMİNATI ALABİLMEK İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR
Son çalışılan işyerinde EN AZ BİR YIL çalışmak koşuluyla; 1-Emeklilikte, 2-Vefat halinde 3-İşveren tarafından işten atılma durumunda alınabiliyor.
Bunun dışında kıdem tazminatı alabilmek için işçinin haklı bir nedenle iş akdini feshetmesi veya erkeklerin askerlik, kadınların da evlendikten sonra bir yıl içinde istifa etmesi durumunda ödeniyor. Yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getiren işçiler de kendi isteğiyle işten ayrıldığında kıdem tazminatı alabiliyor.
KIDEM TAZMİNATI FONUNA NE KADAR KESİNTİ YAPILACAK
Mevcut sistemde bir yıllık çalışmaya karşılık 30 günlük ücret tutarında kıdem tazminatı ödeniyor. Kıdem tazminatı fonu kurulduğunda fona işçi ve işveren payı olarak ne kadar kesinti yapılacağı, fonla ilgili tartışma konularının başında geliyor.
Kesin olmamakla birlikte; İşçi tarafı 30 günlük ücretin karşılığı olan kıdem tazminatının aynen devam etmesini savunurken işveren oran telaffuz etmese de prim tutarının düşük belirlenmesini, dolayısıyla 30 gün yerine daha az kıdem tazminatı ödenmesi öngörülüyor ki bu sürenin 15 gün olabileceği konuşuluyor.
FON SİSTEMİ HANGİ İŞÇİLERE UYGULANACAK
Fon yürürlüğe girdikten sonra YENİ İŞÇİLERİN BU SİSTEME TABİ OLMASI düşünülüyor. Mevcut çalışanların ise yeni işe girdiklerinde fona tabi olmaları öngörülüyor.
BİRİKMİŞ KIDEM TAZMİNATLARI FONA AKTARILACAKMI
Birikmiş kıdem tazminatlarının fona aktarılması konusunda daha önce öneriler gündeme geldi. Ancak, işveren kesimi kıdem tazminatının peşin ödenmesi anlamına gelen bu uygulamaya sıcak bakmıyor. Dolayısıyla, mevcut işçilerin birikmiş kıdem tazminatlarının, mevcut işlerinden ayrılıncaya kadar eski sistemde devam etmesi bekleniyor. Mevcut işçiler yeni işe girdiklerinde ise yeni sisteme tabi olacaklar.
KENDİLİĞİNDEN İŞTEN AYRILAN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI HAKKI VARMI
Mevcut sisteme göre, işçi normalde KENDİ AYRILIRSA kıdem tazminatı alamıyor. İşveren işçiyi haksız bir şekilde çıkarırsa kıdem tazminatı alabiliyor. İşçinin haklı nedene dayanarak işten ayrılmasında da kıdem tazminatı ödeniyor.Askere giden erkek ve evlene kadın işçiler de işten kendiliklerinden ayrılmaları dahi kıdem tazminatı alıyor.
Ancak yeni fonda işveren örgütleri bu durumun aynen korunmasını isterken fonun amacına dönük her işten ayrılma durumunda kıdem tazminatı ödenebilmesi öngörülüyor. Durum belirsizliğini koruyor.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI NE OLACAK
Mevcut sistemde kıdem tazminatı son brüt ücret üzerinden ödenmekle birlikte, kıdem tazminatı her yıl belirlenen tavan tutarını aşamıyor. 2019 yılı için 6 bin 17 lira kıdem tazminatı tavanı uygulanıyor. Yeni sistemde kıdem tazminatı tavanının prim toplama aşamasında gündeme gelmesi bekleniyor. Bu durumda 2 bin 558 lira ile 6 bin 17 lira arasındaki ücretlerden aynı oranda kesinti yapılması bekleniyor.
